Meme kanseri, göğüs dokusundaki hücrelerin genetik bir mutasyon sonucu kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kanser türüdür. Genellikle kadınlarda görülse de nadir olarak erkeklerde de görülebilir. Özellikle 50 yaş üstü kadınlarda daha yaygın olarak rastlansa da genç yaşlarda da meme kanseri teşhisi konulabilmektedir. Tanı ve tedavi süreci genellikle genel cerrahi uzmanları tarafından yürütülür ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.

Bazı bireylerde meme kanserine yakalanma riski genetik yatkınlık nedeniyle daha yüksektir. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gibi genlerdeki mutasyonlar, meme kanseri gelişme olasılığını artırmaktadır. Kanser tanısı konulduğunda hastalığın yalnızca meme dokusuyla sınırlı mı olduğu yoksa çevre lenf bezlerine ya da uzak organlara yayılıp yayılmadığı belirlenir. Bu değerlendirme, genel cerrahi hekimlerinin yönlendirmesiyle gerçekleştirilen evreleme süreciyle yapılır. 

Evreleme; tümörün boyutuna, lenf nodlarına yayılımına ve uzak organ metastazına göre değerlendirilir. Aynı zamanda tümörün biyolojik özellikleri, hormon reseptör durumu ve HER2 pozitifliği gibi biyobelirteçlerin varlığı da bu aşamada dikkate alınır. 

Meme kanseri yalnızca başladığı bölgede büyümekle kalmaz, çevresindeki dokulara da yayılabilir. Hücreler lenf damarları yoluyla yakındaki lenf bezlerine ulaşabilirken kan dolaşımı aracılığıyla da uzak organlara da metastaz yapabilir. Bu nedenle erken tanı hayati önem taşır, hastalık ne kadar erken evrede tespit edilirse tedavi başarısı da o kadar yüksek olabilir.

Meme Kanseri Türleri Nelerdir?

Meme kanseri, biyopsi ile alınan doku örneklerinin patolojik incelemesi sonucunda iki ana grupta sınıflandırılır: Noninvaziv (in situ) ve invaziv kanserler.

Noninvaziv kanser türleri, kanser hücrelerinin yayılmadan yalnızca başladığı bölgede sınırlı kalmasıyla tanımlanır.

İnvaziv kanser türleri ise kanser hücrelerinin çevre dokulara yayılma gösterdiği türlerdir.

İnvaziv (Yayılım Gösteren) Karsinoma

İnvaziv kanser türlerinde kanser hücreleri başlangıç yerindeki üst katmanları aşarak çevre dokulara doğru yayılır. Meme kanserlerinin büyük bir çoğunluğu invaziv karsinom türündedir ve bu türde yayılma gösterebilir.

İnvaziv Duktal Karsinom (IDC)

İnvaziv duktal karsinom, en yaygın görülen meme kanseri türüdür. Süt kanallarında başlayıp meme dokusuna yayılan bu kanser türü, aynı zamanda vücudun uzak bölgelerine de metastaz yapabilir. Erken teşhis ve tedavi, metastaz riskini azaltabilir.

İnvaziv Lobüler Karsinom (ILC)

Lobüler karsinom, süt bezleri yani lobüllerinde başlayarak çevre dokuya yayılır. İDC’ye göre daha az sıklıkla görülse de metastaz yapma riski vardır. Lobüler karsinom, daha geç evrede fark edilebilen bir türdür, bu yüzden düzenli tarama önemlidir.

İnflamatuar Meme Kanseri (IBC)

İnflamatuar meme kanseri, nadir fakat oldukça agresif bir türdür. Kanser hücreleri memenin derisine yayılır ve şişlik, kızarıklık, ısınma gibi belirtiler oluşturur. Bu türde meme yüzeyinde portakal kabuğu benzeri bir görüntü oluşabilir. İleri evreye ulaştığında cilt yüzeyinde yayılmalar görülebilir. Tedaviye hızla başlanması gerekir.

Paget Hastalığı 

Paget hastalığı, meme başında başlayan ve zamanla çevre dokuya yayılan bir kanser türüdür. Meme başında kaşıntı, soyulma ve kızarıklık gibi cilt semptomları görülebilir. Hastalık ilerledikçe meme başında akıntı da oluşabilir. Erken teşhis ve tedavi bu türün başarılı bir şekilde kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Triple (Üçlü) Negatif Meme Kanseri 

Triple negatif meme kanseri; östrojen, progesteron ve HER2 reseptörlerinin hiçbirini taşımaz. Bu durum, tedavi seçeneklerini sınırlar ve kanseri daha agresif hale getirebilir. Genellikle kemoterapi ile tedavi edilir. Genetik yatkınlık, özellikle BRCA1 mutasyonu olan bireylerde bu tür kanser riski artabilir.

Noninvaziv Karsinoma (Yayılma Göstermeyen)

Noninvaziv meme kanseri türleri, kanser hücrelerinin yalnızca başladığı bölgede sınırlı kalması ile tanımlanır ve yayılma göstermez. Ancak, bu türlerin tedavi edilmediği takdirde invaziv hale gelme riski bulunmaktadır. Erken teşhis, tedavi ve takip gerektiren türlerdir.

Duktal Karsinoma in Situ (DCIS)

Duktal karsinoma in situ, meme kanalları içinde sınırlı kalan kanser hücreleridir ve çevre dokuya yayılmadan kalır. Mamografik taramalarla tespit edilebilir ve erken müdahale ile ilerlemesi engellenebilir.

Lobüler Karsinoma in Situ (LCIS) 

Lobüler karsinoma in situ, süt üretici bezlerde başlar ve yayılma göstermez. Bu tür kansere dönüşme riski taşır ve düzenli takip gerektirir. LCIS, genellikle başka bir şekilde tespit edilir ve tedavi edilmediğinde ilerleyebilir. 

Meme Kanseri Evreleri Nelerdir?

Meme kanseri evreleri; kişinin yaşı, tümörün boyutu, yerleşimi ve lenf düğümlerine yayılım durumu gibi çeşitli faktörlere göre değişkenlik gösterebilir. Aynı zamanda kanserin vücutta metastaz yapıp yapmadığı da bu evrelere bağlı olarak değerlendirilir. Meme kanserinin evresi ne kadar erken belirlenirse, uygulanacak tedavi planı da o kadar etkili olur.

Evre 0: Özellikle 0. evrede, yani DCIS olarak tanımlanan safhada, kanser hücreleri sadece süt kanalları içinde sınırlı kalmıştır ve genellikle invaziv yani yayılma gösteren bir müdahale gerektirmez. Bu aşama, meme kanserinin en erken ve kontrol altına alınabilir dönemidir.

Evre 1: Kanser henüz küçük boyuttadır ve genellikle 2 cm’den küçüktür. Bu evrede lenf düğümlerine yayılım görülmez ve tedaviye erken başlandığında başarı oranı yüksektir.

Evre 2: Tümör 2- 5 cm arasında bir büyüklüktedir ve çevredeki lenf nodlarına sıçramış olabilir.

Evre 3: Kanser, lenf bezlerine daha fazla yayılmıştır.

Evre 4: Kanser, meme dokusunun dışına çıkarak karaciğer, akciğer, kemik, beyin gibi uzak organlara yayılmıştır.

Meme Kanseri Neden Olur?

Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşur. Bu durum genetik faktörler, hormonlar, yaşam tarzı ve çevresel etkenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkabilir. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gibi gen mutasyonları, ailede meme kanseri öyküsü, ileri yaş, obezite, hormon tedavileri gibi faktörler riski artırabilir.

Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Meme kanseri belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ancak genellikle memede ele gelen sertlik ya da kitle, meme başında akıntı, ciltte çekilme veya portakal kabuğu görünümünde değişiklikler gibi fiziksel bulgularla kendini gösterir. Bazı durumlarda kol ağrısı meme kanseri belirtisi olarak ortaya çıkabilir.  İleri evre meme kanseri belirtileri ise daha sistemik hale gelir; nefes darlığı, kemik ağrıları gibi şikâyetlerle kendini gösterebilir.

Genel olarak meme kanseri belirtileri şu şekildedir:

·  Memede sertlik veya kitle,

·  Meme başında akıntı,

·  Ciltte çekilme, portakal kabuğu görünümü,

·  Kol ağrısı meme kanseri belirtisi olabilir.

·  Meme kanseri ağrısı, genellikle sızlama tarzında ve memenin bir bölgesinde hissedilebilir. 

Meme Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır?

Meme kanseri teşhisi genellikle hastanın kendi fark ettiği bir değişiklik ya da rutin taramalar sırasında ortaya çıkar. Şüpheli bir durum söz konusu olduğunda ilk olarak doktor tarafından fiziksel muayene yapılır ve memede kitle, sertlik ya da şekil bozukluğu olup olmadığı değerlendirilir.

Ardından mamografi ile meme dokusunun görüntülenmesi sağlanır. Mamografiye ek olarak ultrason ya da manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi ileri görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir. Görüntüleme sonucunda olağan dışı bir bulgu tespit edilirse tanının kesinleşmesi için biyopsi yapılır.

Biyopsi sırasında şüpheli alandan örnek alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Bu inceleme sayesinde tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğu, kanserse hangi türde olduğu ve hormon reseptörlerine duyarlılığı belirlenir. 

Ayrıca meme kanseri PET çekimi gibi ileri evre görüntüleme yöntemleriyle de vücudun başka bölgelerine yayılıp yayılmadığı araştırılır. Böylece hastalığın evresi netleştirilerek uygun tedavi planı oluşturulur.

Meme Kanseri Tedavisi

Meme kanseri tedavisi; hastalığın evresine, tümörün özelliklerine, hastanın genel sağlık durumuna ve tümörün biyolojik davranışına göre kişiselleştirilir.

Tanı konulduktan sonra onkoloji uzmanları tarafından hastaya özel bir tedavi planı hazırlanır. Erken evre meme kanserlerinde cerrahi müdahale ile tümörün çıkarılması genellikle ilk adımdır. 

Cerrahinin ardından hastalığın tekrarlamasını önlemek amacıyla kemoterapi, radyoterapi, hormon tedavisi veya hedefe yönelik tedaviler uygulanabilir. Hormon reseptörleri pozitif olan hastalarda endokrin tedavi tercih edilirken HER2 pozitif tümörlerde hedefe yönelik biyolojik ilaçlar kullanılabilir.

Daha ileri evrelerde ya da metastatik meme kanserinde tedavinin amacı hastalığı kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi sürecinde düzenli takipler ve kontroller de büyük önem taşır.

Meme Kanser Sonrası Hormon Tedavisi

Meme kanseri sonrası hormon tedavisi, özellikle östrojen ve progesteron reseptörleri pozitif olan kanserlerde uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi, kanser hücrelerinin hormonlara duyarlı olduğunu ve bu hormonların kanserin büyümesini teşvik edebileceğini temel alır.

Hormon tedavisi, kanserin tekrarını önlemeye yardımcı olmak amacıyla uygulanır. Tedavi, östrojen üretimini engelleyen ilaçlar kullanarak yapılır. Bu tedavi, özellikle menopoz sonrası kadınlarda daha yaygın olarak tercih edilir ve genellikle 5-10 yıl sürebilir.

Meme Kanseri Sık Sorulan Sorular 

1. evre meme kanseri metastaz yapar mı?

1. evre meme kanseri genellikle metastaz yapmaz çünkü tümör küçüktür ve lenf düğümlerine yayılım olmamıştır. Ancak çok nadiren mikrometastaz görülebilir. Yine de onkoloji takibi önemlidir.

Meme kanseri ameliyatı kaç saat sürer?

Meme kanseri ameliyatı genellikle 1 ila 3 saat arasında sürer. Ameliyat süresi; tümörün boyutuna, yayılım durumuna ve uygulanacak cerrahi yönteme göre değişiklik gösterebilir.

Meme kanseri genetik mi?

Meme kanseri genetik olabilir yani ailede meme kanseri öyküsü olan kişilerde risk daha yüksek olabilir. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gibi genetik mutasyonlar, meme kanseri riskini artırır. Ancak çoğu meme kanseri, genetik faktörlerin dışında çevresel faktörler, yaşam tarzı ve hormonlar gibi etmenlerle de gelişebilir. Meme kanseri hem genetik hem de çevresel faktörlerden etkilenebilir.

Meme kanserine hangi bölüm bakar? 

Meme kanserine genel cerrahi uzmanları bakar. Ancak, tanı ve tedavi sürecinde onkoloji uzmanları ve plastik cerrahi uzmanları da görev alabilir.

Meme kanseri şekli nasıldır?

Meme kanseri genellikle sert, düzensiz kenarlı bir kitle şeklinde başlar. Memede şekil değişikliği, büyüme veya sarkma, ciltte portakal kabuğu görüntüsü ve meme ucunda çekilme, kaşıntı ya da akıntı gibi belirtiler de görülebilir.

Ailede meme kanseri varsa ne yapılmalı?

Ailede meme kanseri öyküsü varsa düzenli taramalar ve genetik testler yapılmalıdır. Sağlıklı yaşam tarzı benimsemek, egzersiz yapmak ve alkol tüketimini sınırlamak meme kanserine yakalanma riskini azaltabilir.