Prostat, erkek üreme sisteminde mesanenin hemen altında yer alan ve yaklaşık kestane büyüklüğünde bir salgı bezidir. Üretra adı verilen idrar yolunu çevreleyen bu bez, spermin taşınmasını sağlayan sıvıyı üretir.

Prostat hastalıkları genellikle üroloji uzmanları tarafından değerlendirilir. Yaş ilerledikçe prostat büyümesi veya prostat iltihabı gibi rahatsızlıklar daha sık görülse de genç yaşlarda da bazı prostat problemleri ortaya çıkabilir.

Prostat Kanseri ve Nedenleri

Prostat kanseri, prostat bezinde kontrolsüz hücre büyümesi ile ortaya çıkan kötü huylu bir tümördür. Genellikle yavaş ilerler fakat bazı agresif türleri hızla yayılabilir. Onkoloji alanında yapılan araştırmalar, prostat kanserinin kesin nedenlerini tam olarak belirleyememiştir. Ancak bazı risk faktörleri şunlardır:

Yaş: 50 yaş üstü erkeklerde daha sık görülür fakat nadiren de olsa 18 yaşında prostat sorunları ortaya çıkabilir.

Genetik yatkınlık: Ailede prostat ya da meme kanseri öyküsü olanlarda risk artar.

Beslenme alışkanlıkları: Kırmızı et, işlenmiş gıdalar ve hayvansal yağlardan zengin beslenme prostat kanseri riskini artırabilir.

Hareketsiz yaşam: Sedanter yaşam tarzı, obezite ve sağlıksız beslenme prostat sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Sigara ve alkol kullanımı: Özellikle sigara tüketimi prostat kanseri riskini artıran önemli faktörlerdendir.

Prostat Hastalıklarının Belirtileri

Prostat hastalıkları, özellikle prostat büyümesi ya da iltihaplanması gibi durumlar, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:

·         İdrar yapmada zorlanma veya tamamen yapamama

·         Sık idrara çıkma ihtiyacı

·         İdrar akışında zayıflama veya damla damla gelmesi

·         Ereksiyon problemleri ve boşalma sırasında ağrı

·         İdrarda veya menide kan görülmesi

·         Kalça, bel ve bacak ağrıları (prostat kanseri ileri evrelerde kemiklere yayılabilir)

Ancak her prostat rahatsızlığı kanser anlamına gelmez. İyi huylu prostat büyümesi (BPH) veya prostatit (prostat iltihabı) da benzer belirtilere neden olabilir. Bu yüzden kesin tanı için üroloji uzmanına başvurmak gereklidir.

Prostat Tanı ve Testleri

Prostat hastalıklarının tanısında farklı yöntemler kullanılır. Bunlar arasında şunlar yer alır:

1) Parmakla Rektal Muayene (PRM)

Üroloji uzmanları tarafından yapılan bu basit muayene; prostatın büyüklüğünü, sertliğini ve düzensizlikleri tespit etmeye yardımcı olur.

2) Prostat Spesifik Antijen (PSA) Testi

Bu kan testi, prostat bezi tarafından üretilen PSA seviyesini ölçerek prostat kanseri olasılığını değerlendirmeye yardımcı olur. Ancak yüksek PSA seviyesi her zaman kanser anlamına gelmez; prostat iltihabı veya iyi huylu prostat büyümesi de PSA’yı artırabilir.

3) Transrektal Ultrasonografi (TRUS)

Makattan yapılan özel bir ultrasonografi yöntemi olup prostatın detaylı görüntülenmesini sağlar ve biyopsi işlemlerine rehberlik eder.

4) Biyopsi

Prostat kanserinden şüphelenildiğinde iğne ile doku örneği alınarak mikroskobik inceleme yapılır. Biyopsi sonucu kanserin derecesini ve yayılımını belirlemede önemlidir.

5) Görüntüleme Yöntemleri

Kanserin yayılımını değerlendirmek için kemik sintigrafisi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi yöntemler kullanılabilir.

Prostat Nasıl Geçer? Tedavi Yöntemleri

1) Bekle-Gör (Watchful Waiting) ve Aktif İzlem

Özellikle düşük riskli, yavaş ilerleyen prostat kanserlerinde herhangi bir tedavi uygulanmadan düzenli takip yapılabilir. Bu süreçte PSA testi, biyopsi ve fiziksel muayeneler ile hastalığın ilerleyip ilerlemediği gözlemlenir.

2) Prostat Ameliyatı (Radikal Prostatektomi) 

Kapalı ya da açık yöntemle yapılabilen bu ameliyat, kanserli prostatın tamamen çıkarılmasını içerir. Kapalı prostat ameliyatı kaç günde iyileşir? sorusunun yanıtı, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan tekniğe bağlı olarak değişmekle beraber genellikle 2-4 hafta içinde büyük ölçüde iyileşme sağlanır.

3) Radyoterapi (Işın Tedavisi)

Prostat kanserine yönelik bir diğer tedavi seçeneğidir. Özellikle cerrahi uygulanamayan hastalarda veya kanserin kapsül dışına yayıldığı durumlarda tercih edilir.

4) Hormonal Tedavi

Prostat kanseri hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak amacıyla erkeklik hormonu (testosteron) baskılanır. Bu yöntem, özellikle metastatik kanserlerde kullanılır.

5) Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Bitkisel Destekler

Prostata ne iyi gelir?

Sağlıklı bir diyet, bol su tüketimi, düzenli egzersiz ve stresin azaltılması prostat sağlığını koruyabilir.

Yeşil çay, domates (likopen içerir), kabak çekirdeği ve brokoli gibi besinler prostat sağlığına destek olabilir. Ancak bu tür gıdalar doktor kontrolünde tüketilmelidir.

Prostat'a Hangi Bölüm Bakar?

Prostat hastalıkları, teşhis ve tedavi süreçleri üroloji bölümü tarafından yürütülmektedir. Ancak ileri evre prostat kanseri vakalarında onkoloji uzmanları da tedavi sürecine dahil olur.

Sık Sorulan Sorular

1) 18 yaşında prostat olur mu?

Genç yaşta prostat iltihabı (prostatit) veya bazı nadir durumlarda prostat büyümesi görülebilir. Ancak prostat kanseri genç yaşta çok nadirdir.

2) Her prostat kanser midir?

Prostat büyümesi veya prostatit gibi hastalıklar da prostat sorunlarına neden olabilir. Prostat kanseri teşhisi için detaylı testler gereklidir.

3) Kapalı prostat ameliyatı kaç günde iyileşir?

Laparoskopik ya da robotik cerrahi ile yapılan kapalı prostat ameliyatında hastalar genellikle 2-4 hafta içinde büyük ölçüde iyileşir.

4) Prostat ameliyatı kaç saat sürer?

Açık prostat ameliyatı ortalama 2-4 saat, kapalı prostat ameliyatları ise genellikle 1-2 saat sürer.

5) Prostat hastalıklarından korunmak için ne yapılabilir?

Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, sigara ve alkol tüketimini azaltmak, yıllık kontrolleri ihmal etmemek prostat hastalıklarından korunmada önemlidir.