Zatürre, tıbbi adıyla pnömoni, akciğer dokusunun enfeksiyon hastalıkları sonucu iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ciddi bir solunum yolu rahatsızlığıdır. Özellikle çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde daha ağır seyredebilir. Akciğer pnömonisi, genellikle alveol adı verilen hava keseciklerinde sıvı veya irin birikmesiyle nefes almayı zorlaştırır. Hem viral hem de bakteriyel pnömoni şeklinde görülebilir ve bulaşıcı olabilir.

Zatürre (Pnömoni) Çeşitleri Nelerdir?

Pnömoni farklı etkenlere göre sınıflandırılır:

 

Bakteriyel pnömoni: En yaygın türüdür. Streptococcus pneumoniae gibi bakteriler neden olur.

Viral pnömoni: İnfluenza (grip), RSV ve pnömoni virüsü gibi virüsler tarafından tetiklenir.

Lober pnömoni: Akciğerin bir lobunun tamamını etkileyen tiptir ve genellikle aniden başlar.

Çocuklarda pnömoni: Çocuklarda, özellikle 5 yaş altı grupta, viral nedenler daha baskındır.

Hastane kaynaklı pnömoni: Yoğun bakım gibi hastane ortamlarında gelişebilir.

Zatürre (Pnömoni) Neden Olur?

Pnömoni; bakteriler, virüsler ya da nadiren mantarlar nedeniyle oluşan bir enfeksiyondur. Solunum yoluyla alınan mikroplar akciğerlere ulaştığında bağışıklık sistemi yeterince yanıt veremezse enfeksiyon gelişir.

 

Özellikle soğuk havalarda, grip sonrası veya bağışıklığın zayıf olduğu durumlarda görülme riski artar. Pnömoni hastalığı; sigara kullanımı, alkol tüketimi, KOAH ve diyabet gibi kronik rahatsızlıklara sahip bireylerde daha kolay ortaya çıkar.

 

·         Streptococcus pneumoniae bakterisi

·         Virüs ve mantar enfeksiyonları

·         İnfluenza virüsü

·         RSV virüsü

·         Soğuk algınlığı 

·         Koronavirüs

·         Adenovirüs

·         KOAH

·         Astım

·         Kızamık

·         Suçiçeği

·         Lejyoner hastalığı

·         Pnömokok hastalığı

·         Diyabet

·         Sigara ve alkol tüketimi

·         Bağışıklık sisteminin düşük olması

Zatürre (Pnömoni) Belirtileri Nelerdir?

Zatürrenin belirtileri, neden olan etkene ve hastanın yaşına göre değişiklik gösterebilir. Yaygın pnömoni belirtileri şunlardır:
 
·         Yüksek ateş ve titreme
·         Öksürük ve balgam (pnömoni balgam rengi sarı, yeşil veya kanlı olabilir)
·         Göğüs ağrısı
·         Nefes darlığı
·         Halsizlik, iştahsızlık
·         Özellikle yaşlılarda bilinç bulanıklığı
 
Lober pnömoni belirtileri arasında ani başlayan titreme, şiddetli öksürük ve yan ağrısı bulunur.

Zatürre Teşhisi Nasıl Yapılır?

Zatürre hastalığı, genellikle yeşil ya da sarı balgam üreten şiddetli öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, hırıltı, ateş ve kas-eklem ağrıları gibi belirtilerle ortaya çıkar. Bu pnömoni belirtileri üzerine doktor, fiziksel muayene yapar ve steteskopla akciğerleri dinleyerek pnömoniden şüphelenirse bazı testler ister.

 

Teşhis için en yaygın yöntemler şunlardır:

 

·         Göğüs röntgeni, zatürrenin akciğerdeki yerini ve yaygınlığını gösterir.

·         Kan testleri, enfeksiyonun varlığını ve türünü anlamada yardımcıdır.

·         Balgam testi, enfeksiyonun sebebini tanımlamak için kullanılır.

·         Nabız oksimetresi, kandaki oksijen seviyesini ölçerek akciğer fonksiyonunu değerlendirir.

·         Gerekirse arteriyel kan gazı testi ve bronkoskopi gibi ileri tetkikler yapılabilir.

·         65 yaş üstü veya riskli gruplarda BT taraması ve plevral sıvı kültürü gibi ek görüntüleme ve laboratuvar testleri gerekebilir.

 

Bu yöntemlerle zatürre (pnömoni) kesin olarak teşhis edilir ve uygun tedavi planı oluşturulur.

Zatürre Tedavisi

Zatürre tedavisi, hastalığın sebebine ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Öncelikle pnömoniye neden olan mikrop belirlenir.
 
·         Pnömoni antibiyotik tedavisi, bakteriyel zatürrede etkilidir. Eğer viral enfeksiyona ek olarak bakteri varsa da reçete edilebilir.
·         Antiviral ilaçlar, bazı viral pnömoni vakalarında iyileşme süresini kısaltabilir.
·         Antifungal ilaçlar, mantar kaynaklı pnömonide kullanılır.
·         Oksijen tedavisi, nefes darlığı yaşayan hastalara burun kanülü veya maske ile uygulanır.
·         IV sıvılar, vücudun susuz kalmasını önlemek için damar yoluyla verilir.
·         Plevral sıvı boşaltımı, akciğer zarları arasında biriken sıvı fazla ise kateter veya cerrahi yöntemle alınır.
 
Ateş düşürücü ilaçlar, bol sıvı alımı ve dinlenme iyileşmeyi hızlandırır. Zatürre hastalığı, belirtiler fark edilir fark edilmez tedaviye başlanırsa genellikle başarılı şekilde iyileşir.

Zatürre Nasıl Geçer?

Pnömoni yani zatürre, zamanında ve doğru tedavi ile iyileşebilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Tedavinin şekli hastalığın şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Bazı hastalarda ayaktan tedavi yeterli olurken, bazı durumlarda hastaneye yatış, yoğun bakım takibi veya mekanik solunum desteği gerekebilir. Bu kararı hastanın klinik durumuna göre doktor verir.

Zatürreye iyi gelmesi için doktor kontrolünde antibiyotikler, viral enfeksiyonlar için antiviral ilaçlar, sıvı ve elektrolit desteği, ağrı kesici ve ateş düşürücüler ile gerekirse beslenme takviyesi uygulanır. Bununla birlikte hastanın mutlaka yeterli yatak istirahati yapması, bol sıvı alması ve dengeli beslenmesi önerilir.

Sık Sorulan Sorular

Pnömoni kaç günde iyileşir?

 

Pnömoni (zatürre); hastalığın şiddetine, altta yatan nedenine ve kişinin genel sağlık durumuna göre farklı sürede iyileşebilir. Hafif ve evde takip edilebilen vakalarda iyileşme genellikle 7 ila 10 gün içinde gerçekleşir. Ancak yaşlı bireylerde, çocuklarda, bağışıklığı zayıf olanlarda veya ağır seyreden durumlarda iyileşme süresi birkaç haftayı bulabilir. Tedavi sürecinde istirahat, sıvı alımı ve doktorun önerdiği ilaçların düzenli kullanımı iyileşmeyi hızlandırır.

 

Zatürre tehlikeli midir?

 

Zatürre (pnömoni) özellikle tedavi edilmediğinde veya geç kalındığında ciddi ve tehlikeli sonuçlara yol açabilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Akciğerlerde iltihaplanmaya neden olarak oksijen alımını zorlaştırabilir.
Yaşlılar, bebekler, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde zatürre daha ağır seyredebilir ve hastane yatışı, hatta yoğun bakım desteği gerekebilir. Ancak erken tanı ve uygun tedavi ile çoğu kişi tamamen iyileşebilir. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden doktora başvurmak önemlidir.
 
Yaşlılar, bebekler, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde zatürre daha ağır seyredebilir ve hastane yatışı, hatta yoğun bakım desteği gerekebilir. Ancak erken tanı ve uygun tedavi ile çoğu kişi tamamen iyileşebilir. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden doktora başvurmak önemlidir.
 
Zatürre bulaşıcı mıdır?
 
Zatürreye (pnömoni) neden olan bazı etkenler bulaşıcı olabilir. Özellikle virüsler ve bakterilerle oluşan pnömoni türleri öksürük, hapşırık ya da temas yoluyla kişiden kişiye geçebilir. Ancak her zatürre doğrudan bulaşmaz; kişinin bağışıklık durumu, yaşı ve mevcut hastalıkları bulaşma riskini etkiler.
 
Pnömoniye yol açan mikroplar vücuda girdikten sonra her bireyde zatürre gelişmeyebilir. El hijyenine dikkat etmek, kalabalık ortamlarda maske kullanmak ve zatürre ile grip aşılarını yaptırmak bulaşmayı ve hastalığın yayılmasını önlemede etkilidir.